Suốt 135 năm hình thành và phát triển, chợ Đồng Xuân không chỉ được biết đến là trung tâm thương mại truyền thống lớn nhất của Thủ đô mà còn là nơi hội tụ, gắn bó của nhiều thế hệ thương nhân. Từ những ngày đầu ra đời vào cuối thế kỷ XIX, các thương nhân đã đưa đủ loại sản vật về đây, từ tơ lụa, hàng thủ công mỹ nghệ cho đến nông sản và cả hàng ngoại nhập, tạo nên một không gian giao thương sầm uất, nơi “cần gì cũng có, mua gì cũng tìm thấy”. Họ không chỉ đơn thuần là những người buôn bán, mà còn chính là những nhân chứng sống, lưu giữ ký ức và làm nên bản sắc riêng biệt của chợ Đồng Xuân trong lòng người dân kinh kỳ.
Trong những năm tháng kháng chiến chống thực dân, đế quốc, nhiều tiểu thương vừa buôn bán mưu sinh, vừa đóng góp sức người, sức của cho phong trào cách mạng. Chợ Đồng Xuân vì thế gắn liền với những trang sử hào hùng của dân tộc, trở thành nơi hội tụ ý chí, tinh thần đoàn kết và khát vọng độc lập. Đến giai đoạn khó khăn sau trận hỏa hoạn năm 1994, một lần nữa, bản lĩnh và ý chí kiên cường của thương nhân lại được thể hiện rõ nét. Không chỉ mất mát lớn về tài sản, nhiều hộ kinh doanh còn chủ động đóng góp kinh phí, trở thành những “viên gạch đầu tiên” để dựng lại chợ, đồng hành cùng chính quyền và Công ty Cổ phần Đồng Xuân khôi phục, xây dựng lại công trình, đưa chợ sớm trở lại nhịp sống sôi động vốn có.
Trong thời kỳ đổi mới, những thế hệ thương nhân tiếp theo đã mạnh dạn thay đổi tư duy kinh doanh, thích ứng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thị trường. Nhiều hộ gia đình đã có ba, bốn thế hệ nối tiếp nhau gắn bó với quầy sạp, vừa gìn giữ nghề buôn bán của cha ông, vừa nỗ lực làm mới phương thức kinh doanh, từ đó tạo nên sự tiếp nối bền vững cho chợ. Có những hộ vẫn duy trì gian hàng suốt nhiều thập kỷ, trở thành điểm đến quen thuộc của khách hàng trong và ngoài nước. Uy tín, tận tâm và văn hóa ứng xử của tiểu thương chính là “tài sản vô giá”, góp phần tạo nên nét khác biệt mà không một trung tâm thương mại hiện đại nào có được.
Hiện nay, với hơn 2.200 hộ kinh doanh, chợ Đồng Xuân không chỉ là nguồn thu ngân sách hàng chục tỷ đồng mỗi năm, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động, mà còn đóng góp tích cực cho các hoạt động xã hội, từ thiện, nhân đạo. Các hộ kinh doanh đã tích cực hưởng ứng những phong trào như “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, “Chợ văn minh – thương nhân thanh lịch”, “Chợ không rác”, góp phần xây dựng hình ảnh Đồng Xuân là một không gian thương mại – văn hóa – du lịch tiêu biểu của Thủ đô.
Trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay, thương nhân chợ Đồng Xuân đang từng bước thích ứng với yêu cầu mới của thời đại. Việc triển khai thanh toán không dùng tiền mặt, áp dụng hóa đơn điện tử, làm quen với kinh doanh trực tuyến tuy còn nhiều khó khăn, nhưng cũng cho thấy sự cầu thị và khát vọng đổi mới của tiểu thương. Chính những con người đã làm nên lịch sử suốt 135 năm qua sẽ tiếp tục là lực lượng nòng cốt, cùng Công ty Cổ phần Đồng Xuân vun đắp để chợ không chỉ giữ vững bản sắc truyền thống, mà còn vươn lên trở thành trung tâm thương mại – du lịch – văn hóa “Xanh – Hiện đại – Bền vững” trong giai đoạn mới.
